Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2009

Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που δεν είναι τίποτα...


"Γράμματα σε μια νεαρή φίλη"*

(επιλεγμένα αποσπάσματα)


«Πώς τα πας; Είναι οι μέρες σου γρήγορες σαν αστραπή; Ζεις μέσα σε μία μέρα, χιλιάδες χρόνια; Είναι παράξενο το πόσο πραγματικό πρόβλημα είναι για τους περισσότερους ανθρώπους η βαρεμάρα. Πρέπει να κάνουν κάτι συνέχεια, να απασχολούνται με κάτι, κάποια δραστηριότητα, μ' ένα βιβλίο, στην κουζίνα, με τα παιδιά ή με το Θεό. Αλλιώς μένουν μόνοι τους με τους εαυτούς τους, πράγμα πολύ βαρετό. Όταν μένουν με τον εαυτό τους γίνονται εγωκεντρικοί, μπλέκονται, αρρωσταίνουν ή γίνονται βαρύθυμοι. Ένα μυαλό που δεν είναι απασχολημένο - όχι ένα αρνητικά άδειο μυαλό, αλλά ένα ξύπνιο παθιασμένο μυαλό, ένα ολοκληρωτικά κενό μυαλό - ένα τέτοιο μυαλό είναι πάντα φρέσκο, ικανό, με άπειρες δυνατότητες. Οι σκέψεις δεν είναι δημιουργικές, είναι πληκτικές, μάλλον κουτές. Μπορεί μια σκέψη να είναι έξυπνη, αλλά η εξυπνάδα είναι το ίδιο μ' ένα κοφτερό εργαλείο: γρήγορα φθείρεται· γι' αυτό οι έξυπνοι άνθρωποι είναι κουτοί.

  Άφησε το μυαλό χωρίς καμιά απασχόληση, χωρίς να του δίνεις σκόπιμα δουλειά· αυτό άφησέ το να γίνεται αντί να το καλλιεργείς. Διάβασέ το ετούτο συνειδητά κι άσ’ το να συμβεί. Να σου πουν ή να διαβάσεις για το μη απασχολημένο μυαλό είναι σπουδαίο, αλλά είναι και πώς το διαβάζεις και πώς τ' ακούς.

  Εκείνο που έχει σημασία είναι να κάνεις το σωστό είδος ασκήσεων, να κοιμάσαι καλά κι η μέρα σου να έχει νόημα. Αλλά κανείς γλιστράει τόσο εύκολα στη ρουτίνα κι ύστερα λειτουργεί με βάση το εύκολο μοντέλο της αυταρέσκειας ή με το μοντέλο του εξαναγκασμού του εαυτού σου να κάνει το σωστό. Όλα όμως τα μοντέλα απονεκρώνουν, οδηγούν σε αργό μαρασμό. Να είσαι δημιουργικός σημαίνει να περάσεις μια πλούσια μέρα έχοντας απλώς επίγνωση χωρίς κανέναν εξαναγκασμό, χωρίς σύγκρουση, φόβο ή σύγκριση.

  Βλέπεις, υπάρχουν σπάνιες στιγμές που νιώθουμε έτσι και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας είναι φτιαγμένο από διαβρωτικές αναμνήσεις, απογοητεύσεις, μάταιες προσπάθειες, κι εκείνο που είναι αληθινό να προσπερνάει. Το σύννεφο της μονοτονίας καλύπτει τα πάντα, κι εκείνο που είναι αληθινό σβήνει. Είναι πράγματι αρκετά κοπιαστικό να διαπεράσεις αυτό το σύννεφο και να βρεθείς στο απλό, καθαρό φως. Απλώς δες τα όλα τούτα κι αυτό είναι όλο. Μην προσπαθήσεις να είσαι απλή. Αυτή η προσπάθεια το μόνο που καταφέρνει είναι να γεννάει περιπλοκές και δυστυχία. Προσπάθεια σημαίνει ότι θέλεις να γίνεις κάτι και το να θέλεις να γίνεις κάτι σημαίνει πάντοτε επιθυμία — με τις απογοητεύσεις της.

  Είναι πολύ σημαντικό να ελευθερώσει κανείς τον εαυτό του από κάθε συναισθηματική, ψυχολογική ταραχή, πράγμα που δεν σημαίνει ότι πρέπει να σκληρύνει απέναντι στη ζωή. Αυτού του είδους οι ταραχές χτίζουν σταδιακά ποικίλες ψυχολογικές αντιστάσεις που επηρεάζουν και το σώμα, φέρνοντας διάφορες αρρώστιες. Η ζωή είναι μια σειρά από γεγονότα (επιθυμητά και ανεπιθύμητα)· και όσο μαζεύουμε, όσο ξεδιαλέγουμε εκείνα που θα κρατήσουμε κι εκείνα που θα πετάξουμε, θα υπάρχει αναπόφευκτα η σύγκρουση (της δυαδικότητας) που αυτή η ίδια είναι η ταραχή. Και αυτή η σειρά από ταραχές σκληραίνει το νου, την καρδιά· είναι μια διαδικασία κλεισίματος στον εαυτό, οπότε υπάρχει πόνος. Χρειάζεται τεράστια επίγνωση για να επιτρέψεις στην κίνηση της ζωής να γίνει αποδεκτή χωρίς καμία επιλογή, χωρίς καμία κίνηση προς οτιδήποτε επιθυμητό ή ανεπιθύμητο. Το θέμα δεν είναι να προσπαθείς όλη την ώρα να έχεις επίγνωση, πράγμα που είναι κουραστικό, αλλά να δεις την αναγκαιότητα της αλήθειας που φέρνει η επίγνωση, οπότε θ' ανακαλύψεις ότι αυτή η ίδια η αναγκαιότητα ενεργεί χωρίς να πιέζεις τον εαυτό σου να έχει επίγνωση…

…Οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι, εκείνοι που κατέχουν ατέλειωτες πληροφορίες και γνώση, κι εκείνοι που έχουν επιστημονική μόρφωση, έχουν νοημοσύνη; Δεν νομίζεις ότι η νοημοσύνη είναι κάτι τελείως διαφορετικό; Στην πραγματικότητα είναι ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο. Εκείνοι που η ηθική τους βασίζεται στο να νιώθουν ασφάλεια, κάθε είδους ασφάλεια, δεν είναι ηθικοί, γιατί η επιθυμία για ασφάλεια είναι αποτέλεσμα του φόβου. Ο φόβος και η συγκράτηση από το φόβο, πράγμα που το ονομάζουμε ηθική, στην πραγματικότητα δεν είναι ηθική. Νοημοσύνη είναι η ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο. Νοημοσύνη δεν είναι να είσαι καθωσπρέπει ούτε οι διάφορες αρετές που έχουν καλλιεργηθεί από φόβο. Στην κατανόηση του φόβου υπάρχει κάτι που είναι τελείως διαφορετικό από τις θεωρίες του νου…»

 

*Ανάμεσα στο Ιούνιο του 1948 και τον Μάρτιο του 1960, ο Κρισναμούρτι έγραψε αυτά τα γράμματα σε μια νεαρή φίλη του, την Ναντίνι Μέτα. Αυτά τα δεκαοκτώ γράμματα εμφανίστηκαν για πρώτη

 φορά στο βιβλίο της Pupul Jayakar (αδελφής της Ναντίνι Μέτα) “Krishnamurti – A Biography,” στο κεφάλαιο 23, με τον τίτλο, «Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που δεν είναι τίποτα

Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2009

να μην έλειπαν (2)....

Πριν φτάσουμε εις την σύγχρονον εποχήν, είναι δυνατόν να μην περιηγηθώμεν εις την γραμματείαν των αδελφών εξ’ ανατολής; Εστω και εν συνόψει;

Μπορεί κανείς, να μην αναφερθεί, π.χ. στο Βιβλίο των Μεταλλαγών (Ταο Τε Κινγκ); Ή στον Κώδικα του Πατάντζαλι όπου θα βρει όλες τις τεχνικές αλλά και όλες τις διαφορετικές Γιόγκα (Χάθα Γιόγκα, Ράτζα Γιόγκα, κλπ) και την βαθύτερη σημασία τους;

Ή είναι δυνατόν να μην αναφερθεί στην Μπαγκαβάτ Γκιτά και στις Ουπανισάδες; Αυτά τα κείμενα είναι τα αθάνατα ιερά κείμενα των Ινδών και ακόμα και ως αποσπάσματα και σπαράγματα είναι μεγάλης ομορφιάς και σπουδαιότητας για τον εσωτεριστή.

Ανάλογης ή και μεγαλύτερης σημασίας και ομορφιάς είναι και οι Σούτρες του βουδισμού όπου η Μαχαγιάννα έχει αποθησαυρίσει τα λεγόμενα, παραβολές και αφορισμούς του Πρίγκηπα Σιντάρτα και τα έχει συμπεριλάβει σε διάφορες συλλογές. Πως θα πληροφορηθεί ο... άπληστος εσωτεριστής για τις 4 Ευγενικές Αλήθειες αν δεν μελετήσει τις σούτρες του Σακιαμούνι; Γίνεται;

Επίσης συγκλονιστική είναι η σχολή του Ζεν και ωραία είναι η μελέτη του Σουζούκι όπου αναφέρει και τα πιο επιτυχημένα Κοάν.

Πολύ μου αρέσουν επίσης τα χαϊκού, τα περίφημα δίστιχα της Άπω Ανατολής που κρύβουν μεγάλη ομορφιά και με εξαιρετικά αφαιρετικό τρόπο σου δίνουν όλο τους το χυμό.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης, κατά τη ταπεινή μου γνώμη, να μελετήσει κανείς την Τάντρα αλλά και όσα αναφέρονται στα τσάκρας, την Κουνταλίνι και την αφύπνιση μέσω της ορθής διαχείρισης της σεξουαλικής ενέργειας που αποτελεί μια τρομακτική δύναμη που αν διευθετηθεί σωστά μπορεί να ενεργοποιήσει όλα τα κέντρα και να ανοίξει όλες τις πύλες.

Και θα επανέλθω…

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009

να μην έλειπαν...


Εντάξει, τα βιβλία δεν έχουν τέλος. Αλλα υπάρχουν και μερικά που νομίζω πρέπει να έχει μελετήσει κανείς στην πορεία της αναζήτησης... οπωσδήποτε. Κατά την ταπεινή μου άποψη, θα πρέπει να μελετήσει κανείς:
- τον Όμηρο και δεν συζητιέται ούτε γι'αστείο. Τόσον η Ιλιάδα όσο και η Οδύσσεια χρειάζονται μια lifetime μελέτη αλλά μπορούν να προσεγγιστούν αρχικά ως ανάγνωσμα (για να πάρεις τη κρυάδα), χωρίς το αρχαίο κείμενο και μετά... μελέτη στίχο στίχο. Ο παππούς Ομηρος έχει άπειρα κλειδιά. Θέλει κουράγιο πάντως.
- τα Χρυσά Επη του Πυθαγόρα. Δεν είναι μεγάλο κείμενο, καμιά 70αριά στίχοι όλοι κι όλοι αλλά έχουν συμπεπυκνωμένη όλη την ουσία της διδασκαλίας των νεοπλατωνικών (Πρόκλου, Πλωτίνου, Ιάμβλιχου κ.α). Και έχει πολλά επίπεδα ερμηνείας βέβαια. 
- ό,τι έχει σωθεί από τον 'σκοτεινό' Ηράκλειτο. Κείμενα, ρήσεις, αφορισμοί δυσνόητοι, όμορφοι, παράξενοι. Εργαλείο δουλειάς και μαζί συντροφιά για όλη την υπόλοιπη πορεία. Τον Ηράκλειτο τον συναντά κανείς παντού, όπως και τον Πλάτωνα. Ολοι τον αγάπησαν, όλοι τον εκθειάζουν. Και όταν τον πλησιάσει με προσοχή κανείς, είναι αποκάλυψη...
- Πλάτωνα. Και άνευ σχολίων. Προσωπικά βρήκα ενδιαφέροντα το Συμπόσιο, την Απολογία Σωκράτους και τον Διάλογο Περί Ψυχής. Και βέβαια τον Τίμαιο, ένα απο τα σπουδαιότερα κείμενα της Ελληνικής Γραμματείας. Δύσκολος, όμορφος, δυνατός, ζόρικος, διαχρονικός, κάποτε σκληρός, γίγας...
- Αριστοτέλη. Ναι, ξέρω, είναι υπερόπτης, αλαζονικός, ενίοτε πολύ σκληρός αλλά είναι ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ και όποιος κάνει τη βουτιά θα βγάλει διαμάντια. Ολο του το έργο είναι σημαντικό. Οσο έχω μελετήσει έχω βρει αξιόλογα πράγματα.
- Νεοπλατωνικούς (Πλωτίνο, Πρόκλο, Ιάμβλιχο). Δεν γίνεται να κατανοήσεις τον Πλάτωνα βαθιά αν δεν βουτήξεις με τόλμη στη φοβερή αυτή Σχολή που επηρέασε βαθιά και τον Χριστιανισμό. Θέλει αρετή και τόλμη. Αν δεν υπήρχαν αυτοί ποιος θα ήξερε τον Πυθαγόρα, τον Εμπεδοκλή και όλους τους άλλους; 
την Αγία Γραφή και αυτό θα πρέπει για όλη του τη ζωή!! Προσωπικά βρήκα πολύ ενδιαφέροντα κλειδιά τόσο στα συνοπτικά Ευαγγέλια, όσο και στον Ιωάννη. Επίσης, παλεύω με την Αποκάλυψη επί χρόνια αλλά...εις μάτην. Η Παλαιά Διαθήκη είναι ένα βουνό που για να το ανέβεις θέλει πολύ κόπο και πολλή ψυχή. Προσωπικά είμαι ακόμη στους πρόποδες. Αλλά η Γένεση τουλάχιστον θα πρέπει να είναι κτήμα όλων μας. Εχει κλειδιά χρήσιμα.
- Ιωάννη της Κλίμακος, Μάξιμο Ομολογητή, Μέγα Βασίλειο, Συμεών Νέο Θεολόγο, και άλλους Πατέρες και χριστιανούς μυστικούς. Οσους... αντέχει κανείς. Δεν βλάπτει. Αν δεν πιστεύει κανείς, θα βρει πάντως ενδιαφέροντα πράγματα. Και προπονείται και στη γλώσσα.
- Αγιο Αυγουστίνο, Θωμά Ακινάτη και άλλους Πατέρες και μεγάλες μορφές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς, είναι μεταλλείο γνώσεων και αφετηρία στοχασμών η Δυτική Θεολογία.
- Μιχαήλ Ψελλό, Πλήθωνα Γεμιστό. Αξιόλογοι και ιδιαίτερα ο δεύτερος προσπάθησαν σε καιρούς περίεργους να γεφυρώσουν αρχαίο κόσμο και Βυζάντιο. Καλό είναι να έχει κανείς μια ιδέα. Τουλάχιστον.
Και θα επανέλθω...

Δευτέρα 26 Ιανουαρίου 2009

ΠΟΣΟ ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕ...



...Η αθανασία του δημιουργού πληρώνεται με το ήπαρ του Προμηθέα και με τους άθλους του Ηρακλή. Ο μεγάλος ποιητής αγριεύει το μεγαλείο και το αγγίζει. Και η οργή του μεγαλείου[1] είναι άνεμος που τρελαίνει τα ακρωτήρια.

            Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή. Η μοναξιά και η πίκρα του έχει εφτά δέρματα, λέει ο ξένος[2]. Και ο δικός μας έγραψε πως ο ποιητής, αν είναι να δημιουργήσει έργο, οφείλει να σπαταλήσει τη ζωή του ως την ίνα και ως τη ρανίδα[3]...

            ...Είναι τυχαίο, δηλαδή, που ο Σολωμός, ο Παπαδιαμάντης, ο Καβάφης, κι αν θέλεις να πάμε πιο βαθιά, ο Ηράκλειτος, ο Πλάτων, ο Νίτσε, ζήσανε και πεθάναν έρημοι, ανέστιοι, ανυμέναιοι, ολιγόκοσμοι, άπαιδοι και μοναχικοί;

            Περπατάς, βλοσυρός και ολομόναχος, στις σιωπές και στα σκοτάδια, σαν το δήμιο! Ετσι εμυκτήρισε κάποτε ο Ραφαήλ το Μιχαήλ Αγγελο. Και την άγρια φλόγα του δαιμονίου του.

            Και ο Ντα Βίντσι, νέος ακόμα και γέροντας μετά, όλο και συχνορωτούσε τον εαυτό του: Γιατί, Λεονάρντο, βασανίζεσαι τόσο![4]

            Στο Υπόγειο του Ντοστογιέβσκι, ο προσεκτικός αναγνώστης βρίσκει μια φράση που τον κεντρώνει, όπως κεντρώνει ο σκορπιός ανύποπτο παιδί, Μετά τα σαράντα τους χρόνια, γράφει, μόνο οι ηλίθιοι και οι απατεώνες μπορούν να ζουν ακόμη.

            Η παραπάνω πρόταση γίνεται τρόπος να κατανοηθεί μόνο μέσα στο πλαίσιο του τι βλέπει και τι πάσχει ο ποιητής, ο άνθρωπος δηλαδή ο γνήσιος σχετικά με την αλήθεια και την ανθρωπιά, που ζει μέσα στη φύση και μέσα στην πόλη.

            Από τη μια μεριά είναι η θέαση του φυσικού κακού που τον συντρίβει ενωρίς. Η αδυσώπητη φύση, η απάθεια και η αμεθεξία της στην επίκληση του ανθρώπου να του παρασταθεί. Το ολιγόβιο, το ανίσχυρο, οι αρρώστειες, τα χτυπήματα, η ασχήμια, τα λυπηρά γεράματα. Και προπαντός που μια μέρα θα πεθάνουμε. Ο θάνατος. Οταν πεθαίνει ένας, μαζί του πεθαίνει όλο το σύμπαν.

            Και από την άλλη μεριά είναι η θέαση του ηθικού κακού. Είναι το θηριώδες που κουβαλάει μέσα του ο καθένας μας. Είναι η γνώση της αδικίας μέσα στην κοινότητα, της σκλήρυνσης του αισθητηριακού μας δέκτη. Είναι, που τα προβλήματα και οι έγνοιες μας για τον αγώνα της μέρας, κατασταίνουν τον εγκέφαλό μας μεταλλικό μηχανισμό.

            Ολα αυτά τα κακά και τα αναγκαία ο ποιητής αυτός που δεν πέφτει ποτέ σε ακηδία ζωής, δεν ημπορεί να τα αντέξει για πολύ. Και τον συντρίβουν. Και πάει άγουρος...

            ...Και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι έφτασε να γεράσει, για να κάμει την ανακάλυψη της ζωής του: ενώ στοχαζόμουν να μάθω πως να ζω, στο τέλος είχα μάθει πως να πεθάνω...

(Δ.Λιαντίνης, ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ)



[1]Nietzsche F., 2, 1133: Υπάρχει κάτι που εγώ το ονομάζω οργή του Μεγάλου

[2]Nietzsche F., 2, 1134

[3]Ο γνωστός αφορισμός του Καβάφη: Ο τεχνίτης, μια και θέτει το έργο του πάνω απ'όλα, οφείλει να καταστρέψει το άτομό του χάριν του έργου του.

[4]Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Kodex Atlanticus

Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2009


Έλληνες θεοί και Έλληνες αθεόφοβοι…


Σκέψεις για την διαλεκτική ‘σχέση’ ελληνισμού - χριστιανισμού

Ζούμε σε μια ευλογημένη χώρα αλλά, μάλλον, σε μια καταραμένη εποχή. Γιατί ξεκινάω έτσι; Γιατί αισθάνομαι ότι για να μιλήσεις για την πατρώα θρησκεία, τη θρησκεία των Ελλήνων, χρειάζεται να αναγνωρίσεις, πρώτα απ’όλα, τις συντεταγμένες σου, τη θέση σου, την αφετηρία σου. Ποιος είσαι, τι ήσουν, που βρίσκεσαι τώρα, που ήσουν κάποτε, τι απέγινε αυτό που ήσουν, πως έγινε αυτό που ήταν…

 

Ο Δημήτρης Λιαντίνης, λέει κάπου:

«...η ελληνική θρησκεία είναι η ευλάβεια του φρόνιμου ανθρώπου στο ρυθμό και στο νόμο της φύσης. Και παράλληλα είναι η ευχαρίστησή του για τη χαρά που του δόθηκε να ζήσει και να ονομάσει αυτό το κόσμο...»               

                                 [ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟ, ΣΤΟΑ ΚΑΙ ΡΩΜΗ]

Και δεν μπορείς να αγνοήσεις αυτές τις υπαρξιακές συντεταγμένες πριν προχωρήσεις στην κρίση σου και στην ανάλυσή σου. Γιατί αυτοί οι έλληνες, μάλλον δεν υπάρχουν πια, δεν γεννιούνται πια, δεν ανθίζουν πια. Αν εξαιρέσει κανείς μερικές χαρισματικές ψυχές, που μπόρεσαν να δουν την σύνολη εικόνα παρά να ξεμυτάνε δειλά από το πλήθος και να ρίχνουν μια φοβισμένη ματιά παρά πέρα, η μεγάλη πλειοψηφία έχει χάσει προ πολλού αυτή την ικανότητα, δεν ενδιαφέρεται, δεν ασχολείται, επικρίνει και απορρίπτει τον ‘αρχαίο κόσμο’ ως κάτι που έληξε, που πέρασε, που ανήκει οριστικά μαζί με τις κολώνες και τα μουσεία στο ένδοξο πλην τετελεσμένο γίγνεσθαι… στην κατάψυξη του χρόνου και στην παγωμένη ιστορία.

Με την ‘επιθεώρηση΄ της ελληνικής δράσης, επιχειρεί κανείς να ξαναμπεί στην ιστορία, να δει τη σχέση έλληνα και χριστιανού μέσα στο ζωντανό σήμερα γιατί αναγνωρίζει στον εαυτό του τόσο τον παγανιστή καρναβαλιστή όσο και τον ευσεβή προσκυνητή του επιταφίου. Αν δεν είναι δείγμα σχιζοειδούς προσωπικότητας είναι πάντως μια επικίνδυνη ταλάντευση του σχοινοβάτη πάνω στο τεντωμένο νήμα που συνδέει τον Παρθενώνα με την Αγία Σοφία, τον Μαραθώνα με τον Παλαιολόγο και τον Αλέξανδρο με τον Κοσμά τον Αιτωλό…

Θα ήθελα μέσα από αυτό το ταπεινό blog, να ανοίξουμε έναν όμορφο και ψύχραιμο –όχι ψυχρό πάντως- διάλογο για όλο τούτο που είμαστε, που ήμασταν, που γίναμε, που εμπνεόμαστε να γίνουμε…

Να κατατεθούν απόψεις, να διατυπώσουμε θέσεις, να δώσουμε την προσωπική μας θέση, το στίγμα μας, να ανιχνεύσουμε ορίζουσες και συνιστώσες όλων αυτών των ρευμάτων που μας καθόρισαν και μας καθορίζουν ως σήμερα.

Αν είμαστε Έλληνες γιατί σκεφτόμαστε μοιρολατρικά και πένθιμα σαν χριστιανοί;

Αν είμαστε χριστιανοί, γιατί αναζητούμε συνέχεια στο παρελθόν σταγόνες δόξας και έπαρσης για να διαφύγουμε από το άνυδρο σήμερα;

Αν είμαστε Έλληνες, γιατί ψάχνουμε στα λείψανα και στα θαύματα την υπέρβαση από την πνιγηρή πραγματικότητα που μας αφανίζει;

Αν είμαστε χριστιανοί, γιατί το πνεύμα μας ξεκουράζεται στη Σαλαμίνα, στον Μαραθώνα, στις Πλαταιές, τις Θερμοπύλες

Αν είμαστε χριστιανοί γιατί φοβόμαστε να αποδεχθούμε την άρνηση του χθες των ‘ειδώλων’ και της ‘αμαρτίας’ και αισθανόμαστε το ιερό ρίγος όταν περνούμε δίπλα από τα αρχαία μάρμαρα;

Αν είμαστε χριστιανοί, γιατί κάθε φορά που μας ‘στριμώχνουν’ οι ανιστόρητοι ξεθάβουμε από το σεντούκι μας ένα κλάδο ελιάς και τον επιδεικνύουμε με περηφάνια νιώθοντας πως είμαστε κι εμείς Ολυμπιονίκες και δικαιωματικά, έστω και σε ποσοστό, έστω και σε ‘ιδανικό μερίδιο’ συνδικαιούχοι και συγκληρονόμοι της Αθανασίας, του Κλέους, του Ωραίου;

Ο διδάσκαλος κάπου αλλού επισημαίνει:

«...Τι ορίζει τη διαφορά ανάμεσα στους έλληνες και στους χριστιανούς; Μια διαφορά, που από ένα σημείο και πέρα γίνεται αντίθεση, εναντίωση, ρήξη, πάλη της φωτιάς με το νερό.

Εκείνο που ορίζει τη διαφορά είναι κάτι απλό και σαφές, όσο και το φύλλο της ελιάς. Αλλά γι'αυτό ακριβώς είναι απόλυτο και ακραίο σαν ένα κόσμο που στηρίζεται στην παρατήρηση και στη νόηση, ενώ οι χριστιανοί οικοδόμησαν ένα κόσμο που στηρίζεται στην υπόθεση και στη φαντασία...

...Οι έλληνες ξεκινούν από τη φύση και το ορατό. Το όργανο της μελέτης τους είναι η λογική. Η πρόθεσή τους είναι άσκοπη και εντελώς αντικειμενική. Εμάθαιναν με οδηγό εκείνο το περίφημο "θεωρίης είνεκεν" του Ηροδότου.

Οι έλληνες μελετούσαν σπρωγμένοι από το φυσικό τους, και για να ικανοποιήσουν την έμφυτη ανάγκη του νου. Όπως ακριβώς έτρωγαν σπρωγμένοι από το φυσικό τους, και για να ικανοποιήσουν την έμφυτη ανάγκη του σώματος...

...Αντίθετα οι χριστιανοί ξεκινούν από την ψυχή και το αόρατο. Το όργανο της μελέτης τους είναι η φαντασία και το συναίσθημα. Η πίστη σαν όργανο έρευνας είναι μετεξελιγμένη μορφή του συναισθήματος. Και η πρόθεσή τους είναι σκόπιμη και υποκειμενική...»

[ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ]

 

Θέλουμε δε θέλουμε όμως, είμαστε χριστιανοί. Τα τελευταία 2000 χρόνια πάτησαν πάνω στα προηγούμενα άλλα τόσα και περισσότερα και το αποτέλεσμα είναι ορατό και ψηλαφητό.

                Και πάνω σ’αυτή τη βάση θα ήθελα να ξεκινήσουμε να συζητάμε.

                Οφείλουμε κάτι περισσότερο στον Έλληνα εαυτό μας ή τον έχουμε χάσει για πάντα;

                Μήπως ο δρόμος του Ναζωραίου είναι ακέραιος, υπερτελής και απόλυτος ώστε κάθε συζήτηση είναι απλά μάταιη και άνευ ουσίας;             

                Ή μήπως μέσα μας η ελληνική ψυχή διψά να επιστρέψει στην μυστηριακή της μήτρα;

                Θα επανέλθω αλλά περιμένω με χαρά όλες τις θέσεις…

Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2009



θα πρέπει να αισθάνομαι ευγνώμων
μπόρεσα κάποτε 
πριν πολύ καιρό
να αρχίσω την δική μου πορεία
μπορεί να μην αναγνώριζα τα βήματά μου
αλλά ήξερα πως είχα κι εγώ ένα βηματισμό
που ταίριαζε στο δικό μου χρέος
χρέος να με συναντήσω ξανά
κάποια στιγμή
μετά από μήνες, χρόνια, αιώνες
να με συναντήσω και να με δω
όπως αληθινά είμαι

κι εσύ που διαβάζεις τούτες τις γραμμές
και αναζητάς την δική σου ατραπό
μη νομίζεις πως επειδή είσαι μόνος
είσαι καταραμένος
αλλά να ξέρεις
ότι τούτο το μονοπάτι
το άνοιξες κάποτε εσύ
το χαράζεις κάθε μέρα με τις σκέψεις σου
το περπατάς με την αγωνία, το φως
αλλά κυρίως το σκοτάδι σου
είναι δικό σου
το μόνο αληθινά δικό σου
πράγμα που είχες
και θα έχεις ποτέ...

κι έτσι
αν δεν φοβάσαι το ένδον σκότος
προχώρα...


ΤΟ ΑΔΡΑΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΩΣΗΣ

Στέκω εδώ, γονατιστός, ευλαβικός προσκυνητής θεών που δεν γνώρισα, που δεν έμαθα να τους λατρεύω, που δεν μου μίλησαν ποτέ, όπως ποτέ δεν μου μίλησε κανείς θεός. Κι όμως, ήρθα γεμάτος με προσδοκία, με μια ψυχή φορτωμένη από ενοχές αλλά και μια καρδιά σταθερή και σίγουρη για αυτό που θέλω να γίνει.
            Άλλος δρόμος δεν μου έχει απομείνει. Από τότε που ήμουν παιδί, πρώτη φορά ένιωσα τη μέγγενη της φριχτής απελπισίας, της ιερής απόγνωσης να με περισφίγγει, να θέλει να με σκοτώσει και σχεδόν να το καταφέρνει.
            Άλλος δρόμος δεν μου έχει απομείνει γιατί, πολύ απλά, δεν υπάρχει.
            Βρίσκομαι εδώ, γονατιστός, μπροστά από τούτο το πανάρχαιο βωμό, θεότητας που δεν καταλαβαίνω, που ίσως να μιλάει κάποια ξεχασμένη, ακατάληπτη γλώσσα, που, είμαι σίγουρος, δεν με περίμενε, όπως κι εγώ δεν περίμενα ποτέ να κάμψω το γόνυ μπροστά σε ένα βωμό που είναι γεμάτος από άγνωστα σύμβολα, πανάρχαια σύμβολα που δεν καταλαβαίνω και που με φοβίζουν λίγο. Κι όμως, τούτοι οι φόβοι, λίγη σημασία έχουν πια, είμαι αποφασισμένος, για πρώτη φορά στη ζωή μου είμαι αποφασισμένος κι όταν ένας άνθρωπος είναι αληθινά αποφασισμένος, δεν γνωρίζει το φόβο κι ούτε που του δίνει σημασία.
            Γιατί όταν είσαι αποφασισμένος, είσαι έτοιμος.
            Κι όταν είσαι έτοιμος, είσαι αληθινά Ακέραιος.
            Είμαι εδώ, γονατιστός και προσεύχομαι, σε κάποιους θεούς που έχουν από αμέτρητους αιώνες λησμονηθεί, αλλά, το ξέρω καλά, δεν έχουν πεθάνει. Υπάρχουν, υπάρχετε, το ξέρω, το νιώθω, είστε ζωντανοί. Ξεχασμένοι, κρυμμένοι σε σπηλιές του χρόνου που σας έκλεισαν κάποτε, παραγκωνισμένοι και αθέατοι, κι όμως το ξέρω καλά, υπάρχετε κι έρχομαι να προστρέξω σε εσάς. Σε εσάς που ίσως μπορείτε να με ακούσετε. Σε εσάς που, ελπίζω να θέλετε να με ακούσετε. Σε εσάς που...

Είμαστε η φωνή του Απόλυτου
Είσαι μέρος του Σχετικού
Δεν μπορείς να μετέχεις σε κοινωνία μαζί Μας...

            Στέκω εδώ και τόση ώρα, μπροστά στο πέτρινο αυτό, σκονισμένο από τους αιώνες και τη λήθη βωμό και το σώμα αρνείται να πονέσει, το μυαλό αρνείται να διαφύγει, η ψυχή αρνείται να υπακούσει. Και δεν δίνω σημασία στο χτυποκάρδι που τραντάζει εδώ και ώρα το σάρκινο στήθος. Και δεν ακούω τη φωνή της σύνεσης που εδώ και ώρα ουρλιάζει από κάποιο βαθύ πηγάδι της λογικής. Και δεν με ενδιαφέρει να μπολιάσω τη δειλία μου με την ηθική μου.
            Τούτο μονάχα με νοιάζει.
            Να με ακούσετε που σας μιλώ. Που σας ικετεύω.
            Να με ακούσετε και να σας ακούσω κι εγώ...

Είμαστε οι γιοι του Απροσδιόριστου
Είμαστε οι λάμψεις του Ασχημάτιστου
Έχεις μορφή
Είσαι πεπερασμένος
Πως θα καταφέρεις να Μας χωρέσεις
χωρίς να συντριφτείς;

            Ξέρω τι είναι εκείνο που σας κάνει να διστάζετε. Αλήθεια σας λέω, το ξέρω. Είμαι βλάσφημος. Πάντοτε ήμουν. Βλάσφημος και οπορτουνιστής. Ένας τυχοδιώκτης της πίστης, ένα άθλιο ον με δυο λόγια. Σας χρειάζομαι και θέλω να σας μεταχειριστώ. Κι αν αυτή τη στιγμή, είναι μια σπάνια στιγμή ειλικρίνειας στην ασήμαντη ζωή μου, τούτο δεν αναιρεί όσα έκανα κι όσα δεν τόλμησα να κάνω σε όλο μου το βίο. Κι αν τώρα είναι που ανακάλυψα μέσα από τον πόνο και την απόρριψη τι είναι η ευλάβεια, το δόσιμο, το κομμάτιασμα σε κάτι ανώτερο, σε κάτι πραγματικά μεγάλο, τούτο δεν με απαλλάσσει από δεκαετίες χλεύης και ταΐσματος του Εγώ μου, υπερδιόγκωσης της ματαιοδοξίας μου, παραφουσκώματος της μικρότητάς μου που πίστευα πως είναι τόσο διαφορετική από των άλλων! Πόσο ντρέπομαι τώρα για όλα τα ανόητα πράγματα που πίστευα σαν μοναδικά, άξια και μεγάλα. Πόσο αισχύνομαι για το τι νόμιζα ότι ήμουν, για το ότι είχα κάνει ιδεολογία τον εαυτό μου...

Είμαστε χτισμένοι από υλικά που δεν γνωρίζεις
Είμαστε πλασμένοι κι Εμείς
μα τόσο διάφανοι
και τόσο σκοτεινοί
που εσύ θα τυφλωθείς
νομίζοντας πως Είμαστε Φως!
Θα τ'αντέξεις;

            Στέκω εδώ, και τόση ώρα που προσεύχομαι σε Εσάς, ταυτόχρονα δεν μπορώ να σταματήσω μια άλλη, παράλληλη και υπόγεια λειτουργία του νου μου. Σκέφτομαι, σκέφτομαι συνέχεια, σαν σε πυρετό. Εικόνες και σκέψεις, μια διαδοχή και μια αλληλουχία σαν σουρεαλιστική κινηματογραφική ταινία για άσυλο παρανοϊκών! Μια ψυχοπάθεια, μια σχιζοφρένεια ήταν όλη μου η ζωή. Μια προσπάθεια να μην ουρλιάζω, να μην λυπάμαι, να μην αυτοκτονήσω, να μην πεθάνω κι έτσι να φαίνομαι παντού και πάντα υγιής και ισορροπημένος! Μια ανακύκληση τρέλας που την αποδέχτηκα σαν την μόνη λογική και που με σκότωνε μέρα τη μέρα, όπως σκοτώνει ο καρκίνος, λιώνοντας όχι το σώμα μου αλλά το πνεύμα μου.
            Το πνεύμα μου... Δεν ξέρω πια αν έχω πνεύμα, τι σημαίνει αυτό, για την ακρίβεια, δεν ξέρω πια τι σημαίνει οτιδήποτε.
            Και μέχρι χτες, ούτε που με ενδιέφερε πια.
            Γιατί χτες, αποφάσισα να παίξω το τελευταίο μου χαρτί, να δώσω στον κουρασμένο μου εαυτό την τελευταία του ευκαιρία.
            Χτες αποφάσισα να προσπέσω στα δικά σας πόδια...

Είμαστε κύματα
Είμαστε ύλη
Είμαστε θεωρήματα
Είμαστε μύθοι
Είμαστε ποίηση
Τι ξέρεις εσύ απ'αυτά;

            Έχω αγκαλιάσει εδώ και τόση ώρα, τούτο το παγωμένο βωμό και ανατριχιάζει το κορμί μου μα η ψυχή μου είναι ολοκαύτωμα και ολόκληρος δονούμαι απ'την ανάγκη να σας μιλήσω, να μου μιλήσετε και θα περιμένω. Σας το υπόσχομαι. Ακόμη κι αν παραδώσω εδώ ένα σάπιο κουφάρι, μια χούφτα κόκαλα, θα είναι το ελάχιστο που αξίζετε, το ελάχιστο και το μόνο μαζί που έχω δικό μου και σας το προσφέρω. Άλλο τίποτα δεν μπόρεσα να αποθηκεύσω στην άχρηστη ζωή μου. Κι ο,τι μου απόμεινε, κι αυτό πάλι δεν είναι δικό μου. Τι απέραντη βλακεία! Τούτο που πεθαίνει δεν είναι δικό μου κι εγώ που νόμιζα πως μπορώ να το προσφέρω όπου κι όποτε ήθελα. Δείξτε έλεος και οίκτο σε έναν τσακισμένο νου, σε μια χλωμή ανταύγεια της δημιουργίας σας. Δεν έφταιξε η αμετροέπειά μου, η έπαρση, η φροντίδα της σάρκας, αλήθεια σας το λέω. Έφταιξε μονάχα το ότι είμαι τόσο μικρός και νόμιζα πως είμαι τόσο μεγάλος.
            Θα μπορέσω άραγε να σας ακούσω ποτέ;
            Θα μπορέσω να αγγίξω τον οίκτο σας;
            Θα μπορέσω να κρυφτώ στις δονήσεις σας;

Κάποτε αγκαλιάσαμε τις μεγαλύτερες προσδοκίες σας
Κάποτε ονειρευτήκαμε το μεγαλύτερο όνειρό σας
Κάποτε ταξιδέψαμε το πιο τολμηρό σας ταξίδι
Κάποτε γαλουχήσαμε την πιο όμορφη ουτοπία σας
Κι Είμαστε εξόριστοι από την πλάνη μας
Κι Είμαστε αφρόντιστοι και περιφρονημένοι
Κι Είμαστε σιωπηλοί και άκαμπτοι
Γιατί σώθηκε ως κι η οργή
Γιατί σιώπησε ως και η λαχτάρα
Γιατί κοιμήθηκε ως και η ενέργεια
Γιατί κουραστήκαμε να σας περιμένουμε
Όλος ο χρόνος σε μια προσευχή
Μα που θα χωρέσεις όλο τούτο το χρέος;

            Είμαι από ώρες, ημέρες και χρόνια εδώ, σ'αυτό το βωμό, γονατιστός και προσεύχομαι, προσεύχομαι συνέχεια και δακρύζω και σπαράζω από την αγωνία να με αγγίξετε, να με ακούσετε, να με λυπηθείτε.
            Είμαι από μήνες και χρόνια αμέτρητα τώρα που σας υμνώ και σας καλώ, σε μια προσπάθεια, απέλπιδα, το ξέρω, να αιχμαλωτίσω λίγη απ'τη δύναμή σας, λίγη απ'τη πνοή σας, μια αχτίδα από το ανέσπερο φως σας.
            Είμαι από χρόνια και αιώνες τώρα εδώ, προσκυνητής και σπασμένος, ένα δέμα από σάρκες και οστά, λίγες σκέψεις και ολόκληρη την μαρτυρική αγωνία να σας δω, να σας κάνω να καταλάβετε, να σας πλημμυρίσω από το τίποτε που είμαι γεμάτος.
            Είμαι από αιώνες εδώ, λυγισμένος, ανήμπορος πια να αρθρώσω λέξεις, φράσεις, να σας ανοίξω άλλο την καρδιά μου, κι ό,τι απόμεινε από την αλαζονεία μου που μαγάρισε τον ιερό βωμό σας που λέω πως θα γίνει το στερνό μου κρεβάτι.
            Και θέλω να σας ευχαριστήσω για τούτη τη σιωπή σας.
            Και θέλω να σας πω ότι είμαι ευγνώμων για τούτη την απουσία σας.
            Και είμαι έτοιμος να παραδώσω ό,τι κάποτε μου εμπιστευτήκατε κι εγώ το λέρωσα, το πρόδωσα και το σκότωσα.
            Κι είμαι έτοιμος να προσευχηθώ ξανά και ξανά, και τα τελευταία μου δάκρυα να γίνουν ένα με το ποτάμι της τιμωρίας ή της λύτρωσης που μου ετοιμάσατε.
            Κι είμαι γι'αυτό ευτυχισμένος που δεν ακούω πια ούτε τον εαυτό μου.
            Κι είμαι περίεργος που τούτη την ώρα δεν ακούω ουράνιες μουσικές ούτε συμφωνίες αγγέλων.
            Κι είναι παράξενο πως ξαφνικά είμαι ένα εντεκάχρονο παιδί ξανά που σκοντάφτει στο κήπο του σπιτιού του, ένα Κυριακάτικο πρωινό και κλαίει γιατί ο πόνος είναι οξύς και του πριονίζει το μυαλό και το αίμα πλένει το χορτάρι και όλα μπλέκονται σε ένα αξεδιάλυτο κουβάρι που δεν μπορώ να πιαστώ απ'την άκρη του γιατί η άκρη του είστε εσείς κι εσάς δεν σας γνώρισα ποτέ.
            Ήρθα αργά
            Κι έτρεξε περισσότερο αίμα σ'εκείνο το χορτάρι απ'όσο δάκρυ σε τούτο το βωμό...

Δεν υπήρξε ποτέ το Ένα ερώτημα
Δεν υπήρξε ποτέ το Ένα αγκάλιασμα
Δεν υπήρξε ποτέ η Μία Αγάπη
Δεν υπήρξε ποτέ η Μία Αυγή
Και δεν υπήρξε ποτέ Ένας βωμός
Ένας άνθρωπος
Μία σωτηρία
Το ξεκίνημα προς κάτι Άγνωστο
Η επιστροφή στην αφετηρία
Δεν υπήρξε ποτέ ο Χρόνος
Ο στοχασμός που να έγινε Έρωτας
Το παθιασμένο σμίξιμο του έρωτα που να έγινε στοχασμός
Δεν υπήρξε ποτέ Ένας Θεός
Προσευχή στον Εαυτό
και στο Αδρανές της Δικαίωσης
μονάχα υπήρξε...

2/1/2000